Aatsitassarsiorfiit: Suliffittaarnissannut periarfissat atorluakkit
Assi: Nina-Vivi Møller Andersen
Kujataani illoqarfinni pingasuni aatsitassanik saqqummersitsineq ingerlanneqaqqammerpoq. Amaroq Minerals, GreenRoc, Tanbreez, Inuussutissarsiornermut, Aatsitassanullu Naalakkersuisoq, Kommune Kujallermi borgmesteri aamma mingutsitsinngitsumik nukissiornermik immikkut ilisimasalik Nanortalimmi, Qaqortumi aamma Narsami saqqummersitsinerni peqataapput.
Kujataani aatsitassarsiornermik suliniutit pingasut neriunaateqarput. Tassaallutik Amaroq Minerals, Nanortallip eqqaani Nalunami kuultisiorfimmik ammaaqqittussaq.
Aammattaaq Amitsumi (Nalunap illuatungaani) aqerluusassamik piiaaffimmik aallartitseqqiiniartoq GreenRoc aamma Tanbreez Mining Killavaat Alannguanni aatsitassanik qaqutigoortunik piiaarusuttoq.
Aatsitassanik saqqummersitsineq Nanortalimmi tallimanngornermi septembarip arfernani nal. 09.00-miit 16.00-ip missaanut ingerlanneqarpoq, tassani inuusuttut Majoriameersut innuttaasullu soqutiginnittut peqataapput.
Aatsitassarsiorfiit pilersaarutitik saqqummiuppaat innuttaasullu apeqquteqarnissaanik periarfissillugit. Naak saqqummersitsineq sulinerup nalaani ingerlanneqaraluartoq inuusuttut innuttaasullu soqutiginnittut arlallit takkupput.
Apeqqutit soqutiginartut
Nalunami sulilerniaraanni ilaatigut peqqissutsikkut misissortinnissaq piumasaqaataasarpoq. Innuttaasut sulilerusuttut ilai peqqissutsimut misissortinnissaq eqqarsaatigalugu assigiinngitsunut ingerlatinneqaqattaartarneq misigisarpaat. Peqqinnissaqarfiup aatsitassarsiorfiullu attaveqaqatigiinnerat unammillernarsinnaammat, innuttaasut ilaatigut peqqissutsikkut misissuineq qanoq ingerlanersoq apeqqutigaat.
Apeqquteqartoqarmat Aatsitassanut Naalakkersuisoq, Naaja Nathanielsen akissuteqarpoq aaqqiissuteqarniarlunilu oqaatigalugu.
Apeqqutit ilaat aamma tassaavoq Nalunami kuultisiorfik aamma Amitsumi aqerluusassamik piiaaffissaq ataatsikkut qanoq ingerlanneqarsinnaanersut. Nanortalimmi suliffeqarfiit Nalunami ineriartorneq malinnaaffigiuminaatsilereerpaat, ingammik inunnik angallassinermut tunngatillugu. Taassuma saniatigut Nalunami pisiniarfeeqqamik ammaasoqarnissaa kissaatigineqarpoq.
Aatsitassat neriunaatsillit pillugit saqqummiineq Qaqortumi arfininngornermi septembarip 7-ianni ingerlanneqarpoq, Narsamilu sapaammi septembarip 8-ani naammassilluni.
Nunaqavissut suliniutini pingaaruteqartut
Amaroq Minerals piiaaffissami sanaartorlutik ulapileruttorput, kuultisiornerlu 2025-mi upernaakkut aallartivinnissaa naatsorsuutigalugu.
Amitsumi aqerluusassamik piiaanissamut pilersaarusiortut suli aningaasaliisussat ujartortussaavaat inatsisitigullu nalunaarusiornerit ingerlattariaqarlugit. Suut tamaasa ingerlalluarpata aningaasaliisussanik nassaarunik inatsisitigullu nalunaarusiat Naalakkersuisuniit akuerineqarpata taava
Naatsorsuutigaat ukiut sisamat tallimat qaangiuppata aallartissinnaallutik.
South Greenland Boat Charter 44-p (SGBC 44) Nanortalimmiittup Amaroq Minerals ukiut arfineq-marluk matuma siorna misissuilermalli suleqatigisimavaa.
Piginnittoq Poul-Erik Frederiksenip paasiuminaatsippaa qanoq ililluni piiaaffiit marluk ataatsikkut ingerlasinnaanersut, kuultisiorfimmimi ineriartorneq malinnaaffigiuminaalereerpoq.
- Nalunami ineriartorneq ima sukkatigaaq malinnaasinnaanata. Sapinngisatsinnik angalasarpugut, tallimanik angallatini naalagaqarpugut, malinnaasinnaanngilagulli. Taamaattumik aatsitassarsiorfiit marluk ataatsikkut ingerlanerat takujuminaatsippara. Umiatsiamut allamut aningaasaliisinnaavugut, inuttakkali sumi najugaqassappat? Najukkami sulisut amerlanerusut pissarsiariumallugit ilaqutariit pisariaqartitaat tunngaviusut aamma misissortariaqarpavut. Aatsitassarsiorfiit ineriartortinneqarpata illoqarfipput aamma ineriartortariaqarpoq. Tassani kommune suliffeqarfiutilinnut tusarnaarnissaa pingaaruteqarluinnarpoq, Poul-Erik Frederiksen Innovation South Greenlandimut ilaatigut taama oqarpoq.
SGBC 44 ilaatigut Air Greenlandimut aamma Amaroq Mineralsimut kiffartuussivoq. SGBC 44-p saniatigut Diskoline, BlueIce suliffeqarfiillu allat aamma Amaroq Minerals kiffartuuppaat. Angallatit Nanortalimmit, Qaqortumit aamma Narsamiit Amaroq Mineralsimit atorneqarluarput.
Nunaqavissunillu sulisoqarneq pinngitsoorneqarsinnaanngitsoq aatsitassarsiorniat ilaatigut erseqqissarpaat.
- Soorunami eqqiaasunik kantiinamiluunniit sulisussanik pisariaqartitsiuaannarpugut, erseqqissaatigisariaqarparpulli nunaqavissut aamma qillerinermi maskiinanilu anginerusuni sulinermik ilinniarnissamut periarfissaqartut. Taamaalillutik suliffimminni ineriartorsinnaapput immaqalu ukiuni arlalinni aatsitassarsiornermi sulinissamut piumassuseqarnerulersinnaallutik. Inuusuttut ilinniartinnissaannut piumassuseqarpugut taamatullu tigunissaannut piareersimalluta, ilaatigut Amaroq Mineralsimi pisortaq Eldur Olafsson oqarpoq.
Amitsumi aqerluusassamik piaaffikoq ammaqqinniarneqartoq
Amitsoq aqerluusassamik piiaaffittut 1911-imiit 1924-p tungaanut ammasimavoq, GreenRoc-illi piiaaffikoq ammaqqinniarpaa. Ukiummi makkunani biilit innaallagiatortut annertuumik ineriartortinneqarput, taakkunanilu batteerit ilaatigut aqerluusassamik annertuumik atuiffiupput. Biilini innaallagiartortuni aqerluusassaq 60-70 kg missaaniittoq atorneqartarpoq, ukiullu qulit iluani nunarsuarmi biilit amerlanerpaartaat innaallagiatortunngornissaat naatsorsuutigineqarpoq. Nunarsuaq mingutsitsinnginnerussappat aqerluusassaq pinngitsoorneqarsinnaanngitsoq GreenRoc-ip erseqqissaatigaat.
GreenRoc Amitsumi 2021-mi 202-milu qillerisimavoq. Qillerinerillu inerneri takutippaat aqerluusassaq minnerpaamik 23 million tonsiusoq.
Amitsumi aqerluusassamik piiaaneq aallartinneqassappat sulisut 135 missaaniittut atorfissaqartinneqassasut naatsorsuutigineqarpoq.
- Qaqqap ataani 2-300 meterit missaannik ititigisumi qaarusuliortariaqarpugut, umiarsualiviliortariaqarpugut, sulisut inissaat suliarineqartariaqarpoq piiaaffiullu pisariaqartitaanik sanaartortariaqarluta. Suut tamarmik ingerlalluassappata 2028-mi aallartinnissarput naatsorsuutigaarput, kisianni piiaaffiliornissamut sanaartorneq ukiuni marlunni sivisussuseqarnissaa naatsorsuutigaarput, ilaatigut GreenRoc-imi pisortaq Stefan Bernstein saqqummiussinermini oqarpoq.
Tanbreezip suliniutaa ukiuni 20-ni suliarineqareerpoq. Suliffeqarfiup aatsitassat qaqutigoortut piiassavai, taakkulu nunarsuarmi piumaneqarluarput soorlu anorisaatinik nukiliorfinnut, mobilinut avataarsuanilu satellitsinut atorneqartarlutik.
Aatsitassarsiorfik Killavaat Alannguanniittoq ammassappat sulisut 90 procentiisa nunaqavissuusinnaasut oqariartuutigineqarpoq. Tanbreez akuutissat toqunartulluunniit atorlugit aatsitassarsiorniarnatik oqaatigaat. Tanbreez maanna suliffeqarfimmit amerikameersumit, Critical Metals Corp-mit pigineqarpoq.
Killavaat Alannguanni qaarsoq tamarmi aatsitassanik qaqutigoortunik piiaaffiusinnaasoq oqaatigaat, taamaasilluni piiaaffik tamaat atorluarneqarsinnaalluni.
Nunap immikkoortuani pingaarutilik
Kujataani inuussutissarsiornerup ineriartortinnissaa pingaaruteqartoq, toqqissisimaneq piujuartitsinerlu ineriartortitsinermi pingaaruteqarluinnartuusut, Borgmester Stine Egedep saqqummersitsinermi oqariartuutigaa.
Aatsitassarsioqatigiiffiit soorlu Amaroq Minerals, GreenRoc aamma Tanbreez nunap immikkoortuani siunissamut pingaarutilerujussuupput, unammilligassallu annersaasa ilagaat nunap immikkoortuani sulisussanik naammattunik qulakkeerinninnissaq. Nunaqavissunut suliffissat amerlanerusut pilersinneqassapput, aammali eqqaamaneqartariaqartoq nunanit allanit sulisut tikilluaqqusaasutut misigisimanissaat.
- Aatsitassarsiorfinni sulisussanik nunaqavissunik qulakkeerinninnikkut aatsitassarsiorfinni sulinermi ilisimasat qulakkeersinnaavavut, taamaalillutalu siunissami aatsitassarsiorfiit ineriartortinnissaannut peqataasinnaalissalluta. Suliffeqarfiit angisuut sumiiffinnut mikinerusunut nuukkaangata, sulisut nutaat aamma nuuttarput, taamaalillutalu aamma ilinniartunik kajungilersitsisinnaanerput annertunerulersinnaalluni, borgmesteri Stine Egede saqqummersitsinermut oqarpoq.
Inuussutissarsiornermut, Niuernermut, Aatsitassanut, Inatsisinik Atuutsitsinermut Naligiissitaanermullu Naalakkersuisoq Naaja Nathanielsen saqqummersitsinermut peqataavoq, suliffeqarfiillu anginerit nunatsinni aatsitassarsiorfimmik pilersitsiniarlutik soqutiginnileraangata qanoq pisoqartarneranik oqaluttuarluni.
Kommune Kujalliup, Naalakkersuisut, Innovation South Greenlandip aatsitassarsiorfiillu suleqatigiillutik saqqummersitsineq piviusunngortippaat.